Đà Nẵng đón nhận Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải

Các đại biểu tham dự buổi lễ

Về phía lãnh đạo thành phố có Bí thư Thành ủy Trương Quang Nghĩa, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Võ Công Trí, Chủ tịch UBND thành phố Huỳnh Đức Thơ, Phó Chủ tịch HĐND thành phố Nguyễn Nho Trung; Chủ tịch Ủy ban MTTQVN thành phố Đặng Thị Kim Liên cùng các uỷ viên Ban thường vụ Thành uỷ và đại diện lãnh đạo thành phố qua các thời kỳ.

Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải được công bố theo Quyết định số 2082/QĐ-TTg ngày 25/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ.

Quy hoạch quảng trường lấy Thành Điện Hải làm trung tâm

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND thành phố Huỳnh Đức Thơ cho biết, việc đánh bại liên quân Pháp – Tây Ban Nha trong buổi đầu xâm lược nước ta giữa thế kỷ 19 là một trong những chiến công vang dội trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc và cũng là niềm tự hào to lớn của người dân Đà Nẵng. Thành Điện Hải với vai trò là tâm điểm của cuộc khánh chiến vừa là chứng tích hùng hồn, vừa là biểu tượng về lòng yêu nước và đức hy sinh của nhân dân Đà Nẵng.

Bộ Trưởng Nguyễn Ngọc Thiện trao Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải cho Đà Nẵng

Theo Chủ tịch Huỳnh Đức Thơ, mặc dù được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia từ năm 1988, nhưng với một công trình tồn tại gần 200 năm, chịu sự tàn phá của thiên nhiên, của chiến tranh và của con người, Thành Điện Hải đã xuống cấp nghiêm trọng và bị xâm hại nặng nề cả vùng đệm và vùng lõi của di tích.

“Nhận thức được giá trị to lớn của Thành Điện Hải, từ năm 2016 đến nay, lãnh đạo thành phố đã quyết liệt chỉ đạo các ngành, các cấp tiến hành các biện pháp bảo tồn di tích, như dừng hẳn việc xây dựng Trung tâm Lưu trữ thành phố ở phía Bắc, vận động 80 hộ dân chuyển dời nhà ở ra khỏi dãy tường thành ở phía Tây, đang triển khai di dời Bảo tàng Đà Nẵng về số 42 Bạch Đằng, đặc biệt là chủ trương quy hoạch quảng trường văn hóa thành phố ở khu vực này, trong đó Thành Điện Hải nằm ở vị trí trung tâm”, ông Thơ cho biết.

Ông cũng thông tin cho hay, cùng với việc tu bổ, phục hồi, tôn tạo di tích Thành Điện Hải; tháng 4-2018, thành phố sẽ khởi công Dự án Nâng cấp khu di tích Nghĩa trũng Khuê Trung (trước gọi là Nghĩa trủng Hòa Vang), nơi được xem là Nghĩa trang liệt sỹ đầu tiên của cả nước, qui tập 1.500 ngôi mộ những quan quân, nghĩa sỹ, đồng bào đã hy sinh trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc giữa thế kỷ 19. “Đây là những việc làm thể hiện trách nhiệm, tình cảm và đạo lý của chúng ta”, ông Thơ nói.

Ông bày tỏ hy vọng sau khi được trùng tu, Thành Điện Hải sẽ trở thành một địa chỉ đỏ trên bản đồ di tích văn hóa lịch sử thành phố, một điểm đến hấp dẫn để tham quan, nghiên cứu, học tập, giáo dục truyền thống cho nhân dân và du khách bốn phương.

Phát huy giá trị di tích gắn với phát triển kinh tế xã hội thành phố

Chia vui với Đà Nẵng nhân sự kiện trọng đại này, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện cũng đề nghị thành phố sau lễ đón nhận, triển khai lập Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị của di tích gắn với phát triển kinh tế xã hội của thành phố trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, trong đó nêu rõ quy hoạch tổng mặt bằng; định hướng triển khai tôn tạo, phục hồi các yếu tố gốc trong khu vực nội thành, kẻ hào và di sản văn hóa phi vật thể; xây dựng không gian trưng bày hiện vật gắn với không gian tưởng niệm anh hùng, nghĩa sĩ đã hy sinh. Cùng với đó, xây dựng phương án khai thác du lịch – văn hóa kết nối điểm di tích đặc biệt quan trọng này với các di tích, danh lam thắng cảnh khác của thành phố và các tỉnh lân cận, để di tích trở thành điểm đến du lịch thực sự hấp dẫn thu hút đông đảo khách tham quan.

Khởi công Dự án tu bổ, phục hồi, tôn tạo di tích Thành Điện Hải (giai đoạn 1)

Tại lễ đón nhận, UBND thành phố cũng tổ chức khởi công giai đoạn 1 của Dự án tu bổ, phục hồi, tôn tạo di tích này, dự kiến hoàn thành vào tháng 10-2018 với kinh phí 102,7 tỷ đồng, bao gồm các hạng mục: giải tỏa, đền bù nhà ở, vật kiến trúc (đã hoàn thành với kinh phí 80 tỷ đồng); và phục hồi nguyên trạng hệ thống tường thành, kè hào, hạ tầng cấp thoát nước, tạo cảnh quan chung quanh như khuôn viên, cây xanh, bãi đỗ xe. Giai đoạn 2 của dự án sẽ được triển khai thực hiện trong năm 2019–2020, gồm các hạng mục bên trong Thành sau khi đã chuyển dời Bảo tàng Đà Nẵng.

Các hộ dân ven tường thành phía Tây đồng ý di dời để triển khai Dự án tu bổ, phục hồi, tôn tạo di tích này

Thành Điện Hải, trước gọi là Đồn Điện Hải, được xây dựng gần mép nước tả ngạn sông Hàn năm 1812 dưới thời vua Gia Long. Đến năm 1823, đời vua Minh Mạng, Đồn được chuyển đến xây kiên cố ở vị trí hiện nay; và đến năm 1835 được đổi tên là Thành Điện Hải. Thành được xây bằng gạch, phỏng theo thiết kế kiểu Vauban của phương Tây, chu vi 556m, tường cao 5m, hào sâu 3m. Bên trong thành có hành cung, kỳ đài, kho đạn, kho thuốc súng, kho lương thực, vọng gác, và được bố trí 30 khẩu đại bác cỡ lớn. Ngày 1-9-1858, liên quân Pháp – Tây Ban Nha đem 14 chiếc thuyền đánh Đà Nẵng, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta. Thành Điện Hải ngay từ buổi đầu đã cùng với các thành lũy khác dọc hai bờ sông Hàn góp phần đánh lui những cuộc tiến công của quân địch. Quân đội triều đình và nhân dân Đà Nẵng dưới sự chỉ huy của các tướng lĩnh, đặc biệt là danh tướng Nguyễn Tri Phương, đã chiến đấu kiên trường, mưu trí, ngăn quân giặc không cho tiến sâu vào đất liền. Cuộc chiến đấu của quân đội triều đình và nhân dân Đà Nẵng đã làm phá sản chiến lược đánh nhanh, thắng nhanh của quân địch, buộc chúng phải rút quân khỏi Đà Nẵng ngày 23-3-1860 sau một năm rưỡi bị sa lầy và chịu nhiều tổn thất. Một góc khuôn viên Thành Điện Hải nhìn từ trên cao Một góc Thành Điện Hải Cửa vào Thành Điện Hải Tường thành và hào của di tích Thành Điện Hải

QUỲNH ĐAN