CHỦ ĐỀ 5: KHÁM PHÁ (EXPLORE)
Cây đàn nước của người Xơ Đăng
Đàn nước là một nhạc cụ độc đáo của người Xơ Đăng, thường được gọi là đàn Coantac. Chất liệu để chế tác đàn nước được chọn từ những ống tre, nứa không bị nứt, nẻ, không bị sâu đục thân. Kết cấu của đàn nước gồm bốn dàn kéo ngang. Trên bốn dàn kéo, người ta dùng cây để buộc 50 thanh gỗ, 50 ống nứa với 10 cỡ từ nhỏ đến lớn.
Một đàn nước hoàn chỉnh có thể lên đến 120 ống tre, nứa và dài từ 30 – 40m. Trên mỗi ống nứa đều có vết khoét, gọt với đủ hình dáng. Đây là lỗ thoát âm và nơi tạo ra những âm thanh trầm bổng khác nhau. Khơi lực toàn bộ dây mang thanh gõ để đập vào ống nứa phát ra âm thanh là một máng nước đính chặt vào hệ thống đẩy. Nhờ sức chảy của dòng nước rót vào máng làm máng lay động kéo theo cả bốn giàn cây làm lay thanh gõ. Nước rót vào máng, âm thanh vang lên nghe như tiếng suối vỗ trên triền đá.
Coantac là một loại nhạc cụ gắn bó chặt chẽ với đời sống của đồng bào nhằm tăng thêm niềm vui cho bản làng, núi rừng, giải tỏa những nặng nhọc của công việc nương rẫy. Bên cạnh đó, người dân Xơ Đăng còn biết dùng âm thanh của cây đàn nước để xua chim muông, thú rừng đến phá hoại hoa màu.
Bạn đã bao giờ nhìn thấy loại nhạc cụ nào lớn và độc đáo như vậy chưa? Với chủ đề Khám phá (#Explore) trong ngày thứ 5 của Tuần lễ Bảo tàng, chúng ta hãy cũng tôn vinh đàn Coantac – một sáng tạo tuyệt vời của đồng bào dân tộc Xơ Đăng.
(English below)
Nguồn/Source: Bảo tàng Đà Nẵng/Da Nang Museum
Hydraulic musical instrument – Coantac
The hydraulic musical instrument is a unique traditional instrument of the Sedang, popularly called Coantac. It is made of wood of aged forest trees without cracks or worm-holes such as bamboo, rattan, and others…
A complete hydraulic musical instrument giving various tunes may be made up of 120 bamboo tubes and 30 – 40 meter long. The Sedang hydraulic musical instrument is made up four horizontal frames, fifty wooden bars and fifty bamboo tubes in ten different, small and bigs sizes are tied with the four frames. Many holes in various styles are made on the bamboo tubes. These holes are for the sound to come out in low or high pitches. Causing a force upon the string with wooden bars to hit the bamboo tubes, creating the musical sound is a water-carrying gutter attached firmly to the four frames. When the current flows through, it makes the gutter shake and pull the four frames with wooden bars along. As long as the water pour into the gutter, melodious tunes sound like the water of a brook lapping against rocks.
Connected firmly with the Sedang people’s life, the Coantac brings much pleasure to their village, and forest or relaxation after hard work in their fields. Besides, its echoing sound can be used to drive away birds and wild animals which destroy crops and harvests.
Have you ever seen such a big and unique instrument? With the theme #Explore on the 5th day of the Museum Week, let’s celebrate the Coantac, a great creation of the Sedang ethnic group.
#Explore #MuseumWeek #DaNangMuseum #MusicalInstrument
Dương Hà
Phòng Giáo dục – Truyền thông
