Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI), các thiết chế văn hóa như bảo tàng, di tích đang đứng trước yêu cầu phải đổi mới.
Nhân kỷ niệm Ngày Quốc tế Bảo tàng năm 2025 với chủ đề “Tương lai của Bảo tàng trong các cộng đồng đang thay đổi nhanh chóng”, nhằm chia sẻ, thảo luận và tìm ra hướng đi chiến lược cho quá trình chuyển đổi số tại các bảo tàng, nhà trưng bày, khu di tích, ngày 21/5/2025, Bảo tàng Đà Nẵng phối hợp với Công ty Cổ phần Trí tuệ nhân tạo Việt Nam AIAIVN đã tổ chức Tọa đàm “Bảo tàng trong kỷ nguyên AI”.
Các đại biểu tham gia Tọa đàm “Bảo tàng trong kỷ nguyên AI”
Tham dự Tọa đàm có đại diện lãnh đạo và cán bộ chuyên môn Bảo tàng Quân khu 5, Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng, Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng, Bảo tàng Điêu khắc đá Mỹ nghệ Non Nước – Ngũ Hành Sơn, Nhà Trưng bày Hoàng Sa, Ban quản lý Danh thắng quốc gia đặc biệt Ngũ Hành Sơn, Phòng Quản lý Văn hóa và Phòng Quản lý Lữ hành (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Đà Nẵng), Trung tâm Xúc tiến Du lịch Đà Nẵng, Công ty Vietnam TravelMart, Công ty Vietravel Đà Nẵng cùng các cá nhân đang công tác trong lĩnh vực bảo tàng, du lịch, giáo dục và công nghệ. Ông Huỳnh Đình Quốc Thiện – Bí thư Chi bộ, Giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng chủ trì Tọa đàm.
Tọa đàm diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh đột phá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Ngay trong Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã nhấn mạnh rằng “Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế – xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới.”. Điều này cho thấy việc ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI) vào các lĩnh vực, trong đó có bảo tàng là phù hợp và đồng bộ với định hướng phát triển chung của đất nước, thể hiện sự nhạy bén và quyết tâm của các bảo tàng, nhà trưng bày, khu di tích trên địa bàn thành phố trong việc đổi mới để thích ứng với xu thế thời đại.
Đại diện Công ty AIAIVN trình bày tham luận tại Tọa đàm
Tọa đàm đã tập trung thảo luận, chia sẻ các nội dung quan trọng do đại diện Công ty AIAIVN trình bày gồm: “Ứng dụng hệ thống công nghệ nâng cao trải nghiệm tham quan, góp phần đa dạng và cá nhân hóa trải nghiệm của khách” và “Xây dựng hệ sinh thái Bảo tàng số bền vững – Kết nối dữ liệu, AI và công tác bảo tồn”. Khi đến với bảo tàng, di tích, công nghệ trở thành người bạn đồng hành, dẫn dắt và tương tác với mỗi du khách theo cách cá nhân hóa, linh hoạt và sống động hơn bao giờ hết. Hệ thống công nghệ ứng dụng AI nâng tầm trải nghiệm tham quan di sản thông qua ứng dụng trí tuệ nhân tạo, giúp du khách hiểu sâu – cảm sâu – tương tác theo thời gian thực, bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau, tại từng điểm trưng bày. Những di tích, lễ hội truyền thống cũng không còn giới hạn trong một không gian cố định mà có thể được tái hiện bằng công nghệ 3D hoặc thực tế ảo, mang đến trải nghiệm sống động cho công chúng dù họ ở bất cứ đâu. Không dừng lại ở việc bảo tồn và tuyên truyền, chuyển đổi số còn mở ra những cơ hội mới cho sự phát triển của công nghiệp văn hóa; các sản phẩm văn hóa không chỉ dễ dàng tiếp cận hơn mà còn có thể được thương mại hóa theo những cách thức sáng tạo và bền vững. Qua đó, hình thành mô hình bảo tàng mở – thông minh – bền vững.
Thượng tá Trần Thị Anh Thư – Giám đốc Bảo tàng Quân khu 5 phát biểu tại Tọa đàm
Qua chia sẻ thực tế của các đại biểu tham gia Tọa đàm, các bảo tàng và di tích trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đã bắt đầu chú trọng ứng dụng công nghệ vào hoạt động chuyên môn như số hóa hiện vật, thuyết minh tự động đa ngôn ngữ, triển lãm trực tuyến, giờ học trực tuyến… Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số còn gặp nhiều khó khăn về nguồn nhân lực chuyên môn công nghệ thông tin, chi phí vận hành ứng dụng công nghệ, dữ liệu mang tính rời rạc, chưa đồng bộ, ứng dụng công nghệ chưa theo kịp với xu hướng toàn cầu….
Đại biểu tham gia Tọa đàm tìm hiểu ứng dụng Chatbot AI – Trợ lý ảo phục vụ du khách tra cứu, tìm kiếm thông tin tại Bảo tàng Đà Nẵng
Tọa đàm “Bảo tàng trong kỷ nguyên AI” được xem là một cơ hội quý báu để các đơn vị tham gia chia sẻ kinh nghiệm, xây dựng mục tiêu và cùng nhau nỗ lực để tạo nên tương lai của bảo tàng trong kỷ nguyên AI – nơi mà văn hóa và công nghệ cùng song hành, cùng phát triển. Đây không chỉ là sự đổi mới về cách thức vận hành, mà còn là bước chuyển mình để bảo tàng không chỉ là điểm tham quan mà còn trở thành trung tâm sáng tạo, đổi mới và học tập suốt đời; đồng thời góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu đột phá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia như tinh thần của Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Trần Khánh Ly
(Phòng Giáo dục và Truyền thông)
